PACS Görüntü saklama ve Arşivleme Sistemleri nin İngilizce karşılığının kısaltılmışıdır. (Picture Archiving and. Communication System) PACS sistemleri radyolojik görüntülerin ve çalışmaların uluslar arası DICOM formatında görüntü dosyaları şeklinde saklanması, arşivlenmesi, İşlenip analiz edilmesi, Raporlanması, Uzak taki başka bir PACS sunucusuna gönderilmesi, Internet Üzerinden görüntülenebilmesi gibi bir çok hizmetin tümüne birden verilen addır. PACS içerisinde bir den çok uluslar arası standartı da bulundurur. Bunların başında DICOM gelmektedir. DICOM aslında yalnızca bir dosya formatı olmaktan çok bir iletişim formatıdır. DICOM uzantılı dosyalar mevcuttur fakat bu dosyaların standart olarak iletim taşıma çağırma anonimize etme gibi temel işlevlerini de saglayan bir iletişim formatı vardır. Yalnızca radyolojik girişimlerin yanı sıra Cerrahi girişimlerde DICOM formatında depolanabilir.

Yapılan bu görüntüleme çalışmalarının sonuçlarını saklamak , paylaşmak, analiz etmek ve yorumlamak üzere PACS sistemleri kurulmaktadır. PACS sistemlerinin temel amacı Modalite (BT, CR, MR gibi cihazlar) lerden gelen DICOM standartına sahip görüntülerin depolanması ve istenildiğinde isteyen birime PACS sunucusu tarafından geri gönderilmesidir.

Günümüzde adını sıkça duyduğumuz Teleradyoloji ile PACS sunucular olmadan çalışamaz. BKNZ Teleradyoloji PACS sunucuları, İş İstasyonları, Yönetim Ekranları, Veritabanı Dosyaları, Fiziksel Depolama Alanı gibi bir çok parçadan oluşurlar. Tüm bu parçaları PACS server yazılımı idare eder.

Güvenli ve Verimli PACS sistemleri için dikkat edilmesi gereken temel birkaç noktayı belirtmek gereklidir.

·         DICOM standartlarının tümünü karşılayabilen bir PACS sunucusu gereklidir. İçerdiği yüzlerce komutu sorunsuz olarak desteklemelidir.

·         Güvenlik için Arşivleme , Aynalama Sunucularını desteklemelidir.

·         Disk üniteleri SIKIŞTIRMA, BÖLÜMLEME, ARŞİVLEME işlemlerinin hepsini desteklemelidir.

·         WADO (Web Access Dicom Object) servislerini barındırıyor olmalıdır.

·         CD OUT ve DICOM Print modülleri olmalıdır.

·         Veri aktarımı sırasında birden çok kanaldan yüksek yoğunluklu veriyi aktarabilmelidir.

·         RIS (Radyoloji information Service) si bulunmalıdır.

·         Diktasyon sistemi olmalıdır. Raporlama ekranlar Web tabanlı uygulamaları desteklemelidir.

·         İzleme ve Yönetim ekranları olmalı bu ekranlarda PACS sunucusu durumu hakkında tetikleyiciler tanımlanabilmelidir. Disk kapasitesi %70 e ulaşınca email veya SMS ile bildir şeklinde

·         Güvenlik Seviyeleri tanımlanabilmelidir, Doktor, Radyoloji Uzmanı, Teknik Personel, Yönetici gibi. Bu seviyelere göre erişim yetkileri bulunmalıdır.

 Bahsettiğimiz tüm bu özelliklerin dikkate alınıp desteklendiği DEHA PACS (CxPacs) Sistemlerini yakından tanımak için lütfen bizimle iletişime geçin.

Saygılarımızla

CxPACS Geliştirme Ekibi

 Teleradyoloji tıbbi görüntüleme çalışmalarından elde edilen verilerin bir radyolog tarafından analiz ve inceleme yapılabilmesi için uzak bir noktaya iletilmesi uygulamasıdır. Teleradyoloji, Radyoloji uzmanının test sonuçlarını yorumlayabilmesi için hasta ile fiziki olarak aynı ortamda bölgede olması zorunluluğunu ortadan kaldırır. Yüksek nitelikteki uzmanın zaman ve mekandan tasarruf ederek bu uygulama sayesinde daha fazla analiz ve inceleme yapmasına olanak sağlamaktadır. Bu uygulama acil durumlarda radyoloji uzmanına erişim sağlaması açısından insan sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır.

                Sistemin çalışma şeması şu şekildedir. Hasta bir radyoloji teknisyeni nezaretinde görüntüleme işlemi yapılır. Yapılan çalışma sonucunda elde edilen görüntü aktarım için paketlenir ve radyoloji uzmanının dijital ortamda erişebileceği birime internet, wan veya network üzerinden aktarılır. Dijital olarak görüntülere ulaşan radyoloji uzmanı inceleme ve çalışmasını gerçekleştirir. Dilerse görüş almak için diğer bir meslektaşına da aynı yol ile görüntüleri aktarabilir. Sonuç raporunu görüş ve açıklamalarını aynı kanallar üzerinden yine hastanın bulunduğu ortama aktarabilir. Nitelikli uzman gerektiren birden çok merkezin tek bir merkezden fayda sağlamasını amaçlayan sistem, Hem ekonomik hem de insan  sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır.

                Teleradyolojide elde edilen görüntüler DICOM standart formatındaki dosyalar vasıtası ile sayısallaştırılmış halde depolanır ve istenilen noktalara iletilirler. DICOM (Digital Imaging and Communications in Medicine) uluslar arası bir iletişim ve sayısallaştırma standartıdır. Bu standart ortak bir bilgi modeli, uygulama hizmet tanımları ve iletişim protokolleri ni kapsamaktadır.

                Teleradyoloji de iletilen bilginin daha hızlı aktarılmasına imkan vermek üzere sıkıştırılması da sağlanmaktadır. Görüntüleri kalıcı ham veri olarak ya da sadece kayıpsız veri sıkıştırma (hiçbir veri yok ise), donanım ve yazılım teknolojisi teleradyoloji sistemleri görüntüleri daha hızlı iletilebilmesi, böylece daha küçük dosya boyutları içine dijital görüntüleri sıkıştırmak için izin verilebilmektedir.

                Teleradyoloji de iletimin hızının hesaplanması ve iletim zamanının standartları vardır. Bunu formulize edecek olursak

(Matrix Boyut) x (Matrix Derinlik + 2 bit) x (Sıkıştırma yüzdesi) / (Modem Hızı) = Saniyedeki veri aktarımı olarak da ifade edebiliriz.

                Teleradyolojide iletişim hızının sağlanması için sıkıştırma protokollerinin yanı sıra da aktarımın tüm dosya bazında gerçekleşmeden istenilen kareler üzerinden gerçekleştirilmesi şeklinde verimli hale getirilmesi de çözüm olarak kullanılabilir. Bu sayede istenilen kesit veya karelerin istenildiği an dan itibaren parçalar halinde aktarılması zaman kazanımı açısından oldukça önemlidir.

                Teleradyoloji için istemci ve Sunucu şeklinde çalışan bir sistem kurulmalıdır. Sunucu kendi bünyesinde hem dosyaları fiziksel olarak barındırır hem de dosyaların indexlerini hızlı arayıp bulabilmek için belirli standart formatlarda muhafaza eder. Bu sayede istemcilerden gelen talepleri ilk önce indexlerden bularak dosyanın fiziksel haline kısa sürede erişir ve gelen talepleri karşılar. Sunucuların fiziksel dosya depolamak için (ki bu depolama kapasitesinin yüksek miktarlarda olması beklenir) SAN, NAS, RAID gibi gelişmiş disk ve disk sistemleri de kullanabilir olması gerekmektedir.

                Zaman içinde artan ve gittikçe büyüyen disk depolama kapasitesinin bir dosyaya erişmek için gereken zamanı azaltmak için teleradyoloji sistemlerinde ARŞİV , SIKIŞTIRMA, ve BÖLÜMLEME gibi özelliklere de sahip olması arzu edilir.

                Teleradyoloji kullanılarak her birimde bir radyoloji uzmanı  istihdam edilmeden radyolojik görüntülerin incelenmesi ve raporlanması işlemi sağlanabilir. Faydaları ekonomik açıdan çok insan sağlığı açısından bakıldığında tüm maliyetlerin önüne geçmektedir.